Başkavak Köyü ve Sancoğ Ali
Başkavak Köyü ve Sancoğ Ali
Abidin Takmaz'ı aradım konuyu söyledim, Hasan Basri Takmaz'ın daha iyi bildiğini söyledi. Hasan Basri Takmaz'ı aradım, "Buyurun, memnun olurum" dedi. Üçümüz Fikri Demirtaş'ın arabasıyla yola çıktık. Asfaltlanan Ballıkaya-Başkavak yoluna ilk kez gidiyordum, gayet güzel olmuş. Belki ileride bazı yerler düzenlenebilir. 1600 rakımdaki Ballıkaya'dan beş kilometre güneydeki 1200 rakımlı Başkavağa indik. Arabayı Başkavak Kültür Evi bahçesine bıraktık.
O sırada iki kişi geldi, yaşlı karı kocaydı. Merhabalaştık kendimi tanıttım, adam da kendisini "Cuma Usta" diye tanıttı.
"Babam da ustaydı" dedim. Elimi bırakmadan, "Biliyorum" dedi, yüzüme bakarken diğer elindeki değneğine dayanıp belini doğrulttu.
"Kaç yaşındasın?" dedi.
"70" dedim.
Değnekli elini salladı, "Hohoğ! Ben senden gencim, seksen dört yaşındayım" dedi.
Eşi yaklaştı, kendimi tanıtırken ebemin adını söylediğimi duymuş olmalıydı.
"Dıdının Satı'nın torunu he mi?" dedi. Onunla da hal hatır ettik.
Buradan ayrılıp Hasan Basri takmaz'ın evine gittik. Eşi evdeydi kendisi de bir süre sonra geldi.
"Ne iyi ettiniz de geldiniz" dedi hal hatır sırasında. Sohbete hasret gibi bir durumu vardı.
Çay, kahve derken 1978-1979 yıllarında Ballıkaya Sağlık Ocağında görev yapan sağlık memuru Adil Aktaş da anılarından söz etti.
Fikri Demirtaş'ın dedesi Sanco Ali'nin hekimhan'a göçmeden önce burada yaşadığından dolayı bilgi edinmek istediğini söyledim. Hem Hasan Basri Takmaz hem de eşi At Tepesi yönünü işaret ederek Sancoğ'un Harmanından söz ettiler. Çevresi taşlarla çevrilymiş.
Kalkacakken Hasan Takmaz geldi. Fikri Demirtaş'ın babası Arguvan'da sıtmacı iken Hasan Takmaz da öğretmenmiş. Fikri, o zamana (altmışlı yıllar) ait bir fotoğraf gösterdi, bir süre Arguvan'dan söz edildi.
Sancoğ'un Eğsünü de varmış. Eğsün (evsin), avcıların av bekledikleri taşla çevrilere yaplan yere verilen addır.
Sancoğ Ali'nin hekimhan'a gidişi yüzyılı aşkın bir zamana denk geldiğinden bilgi verecek kişiler de kalmamış.
Ballıkaya'ya döndük, yemek yedik ve saat 17 sıralarında Malatya'ya hareket ettiler.
Hekimhan dergisinin 4. sayısında (Güz 2018) Başkavak'la ilgili bölümde olan notu anımsadım.
Soyu bugün Hekimhan'da yaşayan Sancoğ Ali'nin adına Başkavak'ta Sancoğ'un Harmanı, Sancoğ'un Cevizi, Sancoğ'un Koyağı, Sancoğ'un Eğsünü gibi adlar verilmiştir. Buraları da yaşanan bir olaydan sonra kan bedeli olarak Haydaroğlu köyüne verildiği söylenir...
"Babam da ustaydı" dedim. Elimi bırakmadan, "Biliyorum" dedi, yüzüme bakarken diğer elindeki değneğine dayanıp belini doğrulttu.
"Kaç yaşındasın?" dedi.
"70" dedim.
Değnekli elini salladı, "Hohoğ! Ben senden gencim, seksen dört yaşındayım" dedi.
Eşi yaklaştı, kendimi tanıtırken ebemin adını söylediğimi duymuş olmalıydı.
"Dıdının Satı'nın torunu he mi?" dedi. Onunla da hal hatır ettik.
Buradan ayrılıp Hasan Basri takmaz'ın evine gittik. Eşi evdeydi kendisi de bir süre sonra geldi.
"Ne iyi ettiniz de geldiniz" dedi hal hatır sırasında. Sohbete hasret gibi bir durumu vardı.
Çay, kahve derken 1978-1979 yıllarında Ballıkaya Sağlık Ocağında görev yapan sağlık memuru Adil Aktaş da anılarından söz etti.
Fikri Demirtaş'ın dedesi Sanco Ali'nin hekimhan'a göçmeden önce burada yaşadığından dolayı bilgi edinmek istediğini söyledim. Hem Hasan Basri Takmaz hem de eşi At Tepesi yönünü işaret ederek Sancoğ'un Harmanından söz ettiler. Çevresi taşlarla çevrilymiş.
Kalkacakken Hasan Takmaz geldi. Fikri Demirtaş'ın babası Arguvan'da sıtmacı iken Hasan Takmaz da öğretmenmiş. Fikri, o zamana (altmışlı yıllar) ait bir fotoğraf gösterdi, bir süre Arguvan'dan söz edildi.
Sancoğ'un Eğsünü de varmış. Eğsün (evsin), avcıların av bekledikleri taşla çevrilere yaplan yere verilen addır.
Sancoğ Ali'nin hekimhan'a gidişi yüzyılı aşkın bir zamana denk geldiğinden bilgi verecek kişiler de kalmamış.
Ballıkaya'ya döndük, yemek yedik ve saat 17 sıralarında Malatya'ya hareket ettiler.
Hekimhan dergisinin 4. sayısında (Güz 2018) Başkavak'la ilgili bölümde olan notu anımsadım.
Soyu bugün Hekimhan'da yaşayan Sancoğ Ali'nin adına Başkavak'ta Sancoğ'un Harmanı, Sancoğ'un Cevizi, Sancoğ'un Koyağı, Sancoğ'un Eğsünü gibi adlar verilmiştir. Buraları da yaşanan bir olaydan sonra kan bedeli olarak Haydaroğlu köyüne verildiği söylenir...
Başkavak köyünden Sancoğ Ali ile ilgili edinilen bilgiler şimdilik bu kadar. İleride yine Başkavak ve Haydaroğlu köyünden de derlemeler ve araştırmaları yaparak konuyu daha zengin bir duruma getirebiliriz.
Fikri Demirtaş'ın Açıklamalarından...
"Sancoğ Ali Demirtaş (1301-1966), Hekimhan Taşhan'ın önünde manifatura dükkanı varmış, Arapgir'den Malatya'dan, Sivas'tan getirdiği tuz, baharat vb. de satarmış.
Eskiden Demirçelik binaları, yeni Hekimhan Belediyesinin olduğu yer Sancoğ Ali'nin tarlasıymış. Buraya 'Sarısay' denirmiş. O tarlada Sancoğ'un harman yeri varmış.
Sancoğ Ali'nin Handa Taşbaşı Mahallesinde kerpiçten tek katlı büyük bir evi ve ahırı varmış. Bağda da üç dönüm bahçesi, içinde yazlık evi varmış. Köyden ilçeye gelenler Alevi, Sünni ayrımı yapmadan misafirleri olurmuş.
1963 yılında 85 yaşlarında vefat eder. Hekimhan mezarlığında bulunan Sancoğların kabile mezalığındadır. (9 Eylül 2023)
Ankara, 9 Eylül 2023
Yorumlar
Yorum Gönder