“Doğayı toplumu ve bireyi değiştiremeyeceksem savaşmak değmez”

“Doğayı toplumu ve bireyi değiştiremeyeceksem 

savaşmak değmez”

 Süleyman ÖZEROL

Doğayı toplumu ve bireyi

Değiştiremeyeceksem hiçbir zaman

Takarım kulaklarıma bir çift ikiz kiraz

"Değmez savaşmak" derim

Akçadağ Öğretmen Okulunda okurken resim kadar da edebiyata meraklı idim. Vecihe Hatiboğlu ile Vecihe Timuroğlu’nu bazen karıştırdığım olurdu. Zamanla Vecihe Hatiboğlu’nun Malatya'nın Arapgir ilçesinden, kızlık soyadı Kılıçoğlu olan, 1916 yılında İstanbul'da doğmuş bir dilbilimci olduğunu; Vecihi Timuroğlu’nun ise Tunceli kökenli Sivas Kangal ilçesinin Körpınar köyünde 1927'de doğduğunu, edebiyatçı olduğunu, Malatya ve Hekimhan’da öğretmenlik yaptığını öğrendim. Yarım yüzyılı aşan yıllarda Malatya’da ortaokul ve lise öğrencisi olanlar öğretmenlerinden söz ederken Arif Nihat Asya, Melahat Sezener, Vecihi Timuroğlu, Hasan Basri Aydın, Osman Şahin gibi adları sıralarlar mutlaka.

Akçadağ Köy Enstitüsü çıkışlı yazar Hasan Nedim Şahhüseyinoğlu ile ilgili kitap çalışmamı (Dirençli Eğitimci, Örgütçü ve Araştırmacı Hasan Nedim Şahhüseyinoğlu) sürdürürken Vecihi Timuroğlu ile de görüşmek istedim, ancak görüşme olanağı bulamadım. Eğer görüşebilseydim mutlaka Hekimhan’ı ve yazdığı, “Doğayı toplumu ve bireyi/Değiştiremeyeceksem hiçbir zaman/Takarım kulaklarıma bir çift ikiz kiraz/’Değmez savaşmak’ derim” dizelerinin yer aldığı şiirini soracaktım.

Doğayı toplumu ve bireyi

Değiştiremeyeceksem hiçbir zaman

Takarım kulaklarıma bir çift ikiz kiraz

"Değmez savaşmak" derim

İki dize yazmak için

Anımsarsın Şıpşıpı'yı

Hekimhan'da mahzun bir çağlayan

Akağında mor süsenler

Pırıl pırıl yarpuzlar

Naneler ve reyhanlar

Seninle güneş batarken

Kırılan ışıkları seyrederdik

Havada dağılan suların arkasından

Dört yaşındaydın daha

Ne ölümden söz ederdik

Ne öldürümden

Leyleklerin bacaklarını kesmezdik

Kuşa benzesin diye

Yedi renk dağları

Boyardık maviye

Sonra büyülerdi bizi

Ay ve su

(Adam Sanat Dergisi Şubat 2002)

Merhum hemşerim Şeyhhamit Akyüz de “Şıpşıpı diyerek şiir yazmıştı Vecihi Timuroğlu gibi…

Dün akşam (23 Ekim 20014) köyüm Ballıkaya’dan arayan Hüseyin Başaran, “Vecihi Timuroğlu ölmüş, duydun mu?” dedi. Aklıma Hasan Basri Aydın için birkaç kez söylenenler geldi, onu anımsattım. Ali Balkız ile konuşmuş, o söylemiş. Bugün ile internetten okudum haberi.

87 yaşında yaşama veda eden Timuroğlu'nun cenazesi bugün (24 Ekim Cuma) öğle namazın sonrası Kocatepe camisinden (Ankara) kaldırılarak Karşıya mezarlığında toprağa verildi.

Nisan’da Şahhüseyinoğlu’nu, Eylül’de Talip Apaydın’ı, Ekimde de Vecihi Timuroğlu’nu…  Aydınlanmanı fenerleri tek tek sönüyor.

Özellikle Hekimhan ‘da pek çok kişiye edebiyatı sevdiren, ufuk açan, Şıpşıpı’yı dile getiren Sayın Vecihi Timuroğlu’nu saygıyla anıyorum.

“Karanlığa ışık tutanlara ne mutlu!”

VECİHİ TİMUROĞLU KİMDİR?

Vecihi Timuroğlu, Sivas’ın Kangal ilçesinin Körpınar köyünde 29 Ekim 1927'de doğdu. Ailesi, Tunceli’nin Ovacık ilçesinden, Munzuroğulları aşiretindendir.

İlkokulu Diyarbakır’ın Çermik ilçesinde okudu. Ortaokulu Ankara Gazi Lisesi’nde bitirdi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Edebiyat Bölümü’nü 1950 yılında bitirdi. Ankara’da lise öğretmenliği ve müdürlüğü yaptı. Bakan Danışmanı oldu. Ankara Atatürk Lisesi müdürüyken emekli oldu.

İlk şiirini 1942’de Varlık dergisinde, ilk denemesini ise 1948 yılında Yücel dergisinde yayınladı. 1973 yılında Evrim dergisini, 1977’de Cemal Süreya, Ragıp Gelencik ve Ahmet Say ile aylık Türkiye Yazıları dergisini çıkarttı. Türkiye Yazıları, Adam Sanat, Dost, Sanat Rehberi, Türkçe, Yarın, Yeditepe, Yücel, Varlık, Daman, Berfin Bahar ve Edebiyat ve Eleştiri gibi dergilerde yayınladı.

Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü’nü, “şiir ve şiirin sorunları üzerine teorik çalışmalar”ından dolayı aldı.

DÜZYAZI KİTAPLARI

Göz Göz Olmak (Denemeler, 1976)

Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin ve Varidat (İnceleme, 1982)

Minnacık Kadın (Hikâyeler, 1984)

İnançları Uğruna Öldürülenler (Biyografiler, 1991)

Yazınımızdan Portreler (Portre yazıları, 1991)

İslam’ın Akla Bakışı Üzerine Bir Deneme (Deneme, 1996)

Ahmet Kutsi Tecer - Kişiliği, Sanat Anlayışı ve Tüm Şiirleri (Derleme, 1980)

Atatürk Şiirleri Antolojisi (Derleme, 1981)

Kurtuluş savaşçısı Atatürk (Derleme, 1981)

Atatürk ve Kuvay-i Milliye Şiirleri (Derleme, 1988)

Cahit Külebi (Hırçın ve Lirik) - Yazınımızdan Portreler (Derleme, 1991)

Ceyhun Atuf Kansu - Bütün Şiirleri (Derleme, 1991)

Dersim Tarihi (Derleme, 1991)

Dursun Akçam’ı Anmak (Derleme, 2004)

Muzaffer İlhan Erdost (İnceleme, 2012)

Estetik (Araştırma) 2013

ŞİİR KİTAPLARI

Bura Yemendir (Şiir, 1978)

Tut Beni Sevda Çağırır (Şiir, 1980)

Bir Sürgünün Ezgileri (Şiir, 1983)

Kardaşım Oğul (Şiir, 1988)

Merhaba Oğlum (Şiir, 1993)

Bülbülleri Ne Yaptılar (Şiir, 1994)

Siyah Bir Güldür Ölüm (Şiir, 1996)

Büyü (Şiir, 1999)

SÖZLÜK

İnsan Hakları Sözlüğü (2007)

HAKKINDA YAZILAN KİTAPLAR

Vecihi Timuroğlu Kitabı, Yazanlar: Akbulut, N.- Yıldırım, M. - Akçam - A. Alper - Korkankorkmaz, Bedriye (2004), Şanlı Urfa, YOM Yayınları

Promethe'nin Işığında Bir Ömür, Kolektif çalışma. Hazırlayan: Ali Ekber Ataş, Artshop Yayıncılık/Derleme Dizisi, İstanbul 2011

(Gerçek Gündem, 24 Ekim 2014 11.39)