"Hekimhan Müzik Kültürü" Üzerine
"HEKİMHAN MÜZİK KÜLTÜRÜ" ÜZERİNE
Süleyman ÖZEROL
Levent Çoban, İki bin yılında Mahir Kalaylı ile gelerek Malatya’da beni buldular ve Hekimhan Net sitesine yazı yazmamı istediler. Uzun süre Hekimhan Net sitesinin tek yazarı olarak Hekimhan ile ilgili yazılar yazdım. Bülent çoban daha sonra bir süre internet ve bilgisayar işleri ile ilgilendi. Süreçte İnönü Üniversitesi Müzik bölümü öğrencisi oldu. “Hekimhan Müzik Kültürü” başlığı alında bitirme tezi hazırlayacağını belirterek yardımcı olmamı istedi. Elimde ne kadar Hekimhan müzik kültürü ile ilgili yazı varsa kendisine verdim. Plan ve programı çerçevesinde tezini düzenledi. Bazı eksiklerini tamamlamak üzere 2009 yılı başlarında Ankara’ya yanıma geldi. Birlikte Hekimhanlı sanatçılarla görüştük, derleme ve söyleşilerle tezine destek sağladı. Diğer yandan TRT dağarcığında olan Hekimhan türkülerinden örnekleri aldı. Bazı türküleri notaya aldı, bazılarını başkalarına notaya aldırdı.
2009 yılı Martında İstanbul’a gittiğimde görüştüğüm Özlem Özdemir, Arguvan Türküleri Ses Yarılmasına katılmak istediğini belirtti. Nisan ayında da katıldı ve üçüncü dereceye girdi. Kendisini tanıtıcı haber yaptım, yaşamöyküsü ile birlikte Hekimhan Net sitesinde ve kendi sitemde yayınladım.
Yaz dönemi Malatya’ya geldi, Arguvan Türkü Festivalinde dereceye giren arkadaşlarıyla sahneye çıktı. Hekimhan Ceviz ve Kültür Festivali ile Güzelyurt Festivalinde de sahneye çıkacaktı. Öncesinde özel bir televizyon programı hazırlayıp sunmamı önerdi. Ballıkaya köyünden Malatya’ya giderek program ile ilgili bir ön metin hazırladım. Bu ön metin doğrultusunda düzenlediğim notları paylaşmak istiyorum.
“Hekimhan Türküleri ve Müzik Kültürü” programı notlarım
“Hekimhan Türkleri Çamşıhı-Kangal ve Arguvan yöresi türküleri ile bağlantısı olan, içerik yönünden ortak özellikler taşıyan, müziksel yönden küçük farklıklar gösteren bir yapıdadır.
Anadolu’nun birçok yerinde olduğu gibi Hekimhan’da da Alevi-Bektaşi kültürünün etkileri vardır. Buna bağlı olarak Şah İbrahim Veli Ocağı’nın merkezi olan Ballıkaya (Mezirme) ve çevresi; Ali Seydi ve Hacım Sultan Ocaklarının taliplerinin yoğun olduğu Hasançelebi yöresi önemli merkezlerdir. Ağılbaşı ve bazı yörelerde de bu etkiyi görebiliriz. Güzelyurt ise ayrı bir konumda değerlendirilmelidir. Bütün bunlarla birlikte Arguvan ağzının etkileri belirgindir.
Bölgeleri ayrı ayrı ele alarak değerlendirdiğimizde bazı önemli adları vereceğiz. Bunlardan bazıları yaşamıyor elbette ki…”
Ballıkaya ve Çevresi: Otuz yıla yakın bir süreden beri Balıklaya ve çevresinde yaptığım derleme ve araştırma çalışmalarımın sonucu olarak, “Balıklaya ve Çevresindeki Âşıklar-Şairler” adlı çalışmayı gerçekleştirdim. Bundan dolayı bu bölgeden biraz olsun ayrıntılı söz edeceğim.
Ballıkaya’da Küçük Abidin, Mustafa Kocaman, Yusuf Başaran, İmam Şahin, Mustafa Başaran, Hüseyin Başaran gibi âşıklar, şairler bulunur. Âşık Yusuf Başaran’ın etkisiyle yetişenlerden Muharrem Yazıcıoğlu, Mustafa Başaran, Hacı Şahin, Kamber Bayram, Murtaza Takmaz; Hüseyin Başaran, Necdet Başaran, Nurullah Erol, Yusuf Başaran gibi adarlı örnek verebiliriz. Ruhi su, “Semahlar “uzunçalarınızdaki yapıtlardan yarısını (6 adet) Yusuf Başaran ve Mustafa Başaran’dan derlemiştir.
Başkavak’ta Mesdan Ali, Vahap Alkan, Murtaza Takmaz (ve çocukları), Behlül Alkan, Aytekin Takmaz, Yusuf Takmaz adlarını örnek verebiliriz.
Çanakpınar’da Vahap Karadağ, Ali Karabulut…
İğdir’de Mulla Mustafa, İsmail Efendi, Dodoğ Hasan, Hacı Şahin, Kazım Tatar, Adil Tatar, Oğuz Tatar, Kubilay Tatar; Arif Şahin, Hıdır Şahin, Ali Şahin, Süleyman Şahin…
Hasançelebi ve Çevresi: Molla Bektaş, Esiri, Sadık Baba, Noksani, Kemal Keskin, Ali Aslan, İbrahim Emici Murtaza Şirin, Ahmet Şahin, Murtaza Aksüt, Yusuf Kenan Gözcü, İbrahim Saltan, Kenan Şahbudak, Muhittin Kurt, Ünsal Doğan…
Güzelyurt: Nebi, Pervane, Safine, Âşık Bekir, Veli Yurtseven, Yılmaz Özer, Metin Özer, Bahri Çavuşoğlu, Cumali Deveci, Hamit Çavuş…
Diğer Yöreler: Ağılbaşı: Şairler Meluli, Muharrem Akıncı… Kurşunlu: Sanatçılar Selahattin Alpay, Özlem Özdemir…
Bağlama Yapımcıları: Yusuf Başaran, Mehmet Ali Alpay, Hasan Doğan, Adil Tatar, Ünal Doğan, Ali Alpay, Hıdır Özcan…
Davul-Zurnacılar: Davulcular: Süleyman Çetin, İbrahim Aslan, Cemal Ercan… Zurnacılar: İbrahim Koç, Turan Ercan, Cemal Ercan, Murat Keklik…
Programa katılanlar kendilerini tanıttılar, Hekimhan türküleri hakkında görüşlerini dile getirdiler.
Metin Özer: Kendi şiirlerini okudu.
Bahri Çavuşoğlu: Kendi şiirlerini okudu.
Özlem Özdemir: Çalışmalarından söz etti, türküler çalıp söyledi.
Serkan Kılıç: Bağlaması ile Özlem Özdemir’e eşlik etti.
Levent Çoban: “Hekimhan Türküleri Üzerine Bir Değerlendirme” (bitirme tezi) çalışmasından söz etti. Özellikle müziksel yapı üzerinde durdu.
Program sırasında Güzelyurt Kültür Festivali ile ilgili bilgilendirme çalışmaları yapıldı. Süleyman Özerol’un kapanış konuşması ile program sona erdi.
Bu programdan sonra şimdiye dek yaşamöykülerini derlediğim Hekimhanlı sanatçıları bulundukları yöreler itibariyle düzenleme çalışmaları yaptım. Hekimhan kaymakamlığınca istendiğinde yaşamöykülerini gönderdim, derlemeleri de sürdürüyorum.
Levent Çoban bölüm birincisi ve fakülte ikincisi olarak okulunu bitirdi. 2011 yılında Bitlis’in Güroymak ilçesine atandı. Tez çalışmasını kitap olarak hazırlamayı önerdim.” Zaten çoğunu sizden aldım, olur” dedi ve tez örneğini alarak Hekimhan Kaymakamı Nurettin Dayan ile görüşmeye gittik. Kitap olarak çalışmak istediğimizi bildirdik, o da daha kapsamlı çalışarak hazırlamamızı istedi ve yayınlanmasına katkı sunmaya söz verdi.
Çalışmamızı sürdürdük ve 2012 yılında Levent askere gitti. Hekimhan Kaymakamı Mesut Çoban’a Babamın Şiirleri ve Hüseyin Şahin ile birlikte hazırladığımız Arguvan Türküleri kitabımızı armağan ederken Hekimhan Müzik Kültürü çalışmamızdan da söz ettim, yardımcı olacaklarını belirtti.
Çalışmamız halen sürmekte olup yakın zamanda bazı alan araştırmaları ve kaymak taramaları ile tamamlanacağını umuyorum.
Süleyman ÖZEROL
Levent Çoban, İki bin yılında Mahir Kalaylı ile gelerek Malatya’da beni buldular ve Hekimhan Net sitesine yazı yazmamı istediler. Uzun süre Hekimhan Net sitesinin tek yazarı olarak Hekimhan ile ilgili yazılar yazdım. Bülent çoban daha sonra bir süre internet ve bilgisayar işleri ile ilgilendi. Süreçte İnönü Üniversitesi Müzik bölümü öğrencisi oldu. “Hekimhan Müzik Kültürü” başlığı alında bitirme tezi hazırlayacağını belirterek yardımcı olmamı istedi. Elimde ne kadar Hekimhan müzik kültürü ile ilgili yazı varsa kendisine verdim. Plan ve programı çerçevesinde tezini düzenledi. Bazı eksiklerini tamamlamak üzere 2009 yılı başlarında Ankara’ya yanıma geldi. Birlikte Hekimhanlı sanatçılarla görüştük, derleme ve söyleşilerle tezine destek sağladı. Diğer yandan TRT dağarcığında olan Hekimhan türkülerinden örnekleri aldı. Bazı türküleri notaya aldı, bazılarını başkalarına notaya aldırdı.
2009 yılı Martında İstanbul’a gittiğimde görüştüğüm Özlem Özdemir, Arguvan Türküleri Ses Yarılmasına katılmak istediğini belirtti. Nisan ayında da katıldı ve üçüncü dereceye girdi. Kendisini tanıtıcı haber yaptım, yaşamöyküsü ile birlikte Hekimhan Net sitesinde ve kendi sitemde yayınladım.
Yaz dönemi Malatya’ya geldi, Arguvan Türkü Festivalinde dereceye giren arkadaşlarıyla sahneye çıktı. Hekimhan Ceviz ve Kültür Festivali ile Güzelyurt Festivalinde de sahneye çıkacaktı. Öncesinde özel bir televizyon programı hazırlayıp sunmamı önerdi. Ballıkaya köyünden Malatya’ya giderek program ile ilgili bir ön metin hazırladım. Bu ön metin doğrultusunda düzenlediğim notları paylaşmak istiyorum.
“Hekimhan Türküleri ve Müzik Kültürü” programı notlarım
 |
| Serkan Kılıç-Özlem Özdemir |
“Hekimhan Müzik Kültürü” ile ilgili program sunumum, Levent Çoban, Serkan Kılıç Özlem Özdemir, Bahri Çavuşoğlu ve Metin Özer’in katılımı ile 31 Temmuz 2009 günü Güneş TV’de gerçekleştirildi.
Giriş konuşmasında Hekimhan yöresi müzik kültürü ve türküleri ile ilgili bir değerlendirme yaptım.“Hekimhan Türkleri Çamşıhı-Kangal ve Arguvan yöresi türküleri ile bağlantısı olan, içerik yönünden ortak özellikler taşıyan, müziksel yönden küçük farklıklar gösteren bir yapıdadır.
Anadolu’nun birçok yerinde olduğu gibi Hekimhan’da da Alevi-Bektaşi kültürünün etkileri vardır. Buna bağlı olarak Şah İbrahim Veli Ocağı’nın merkezi olan Ballıkaya (Mezirme) ve çevresi; Ali Seydi ve Hacım Sultan Ocaklarının taliplerinin yoğun olduğu Hasançelebi yöresi önemli merkezlerdir. Ağılbaşı ve bazı yörelerde de bu etkiyi görebiliriz. Güzelyurt ise ayrı bir konumda değerlendirilmelidir. Bütün bunlarla birlikte Arguvan ağzının etkileri belirgindir.
Bölgeleri ayrı ayrı ele alarak değerlendirdiğimizde bazı önemli adları vereceğiz. Bunlardan bazıları yaşamıyor elbette ki…”
Ballıkaya ve Çevresi: Otuz yıla yakın bir süreden beri Balıklaya ve çevresinde yaptığım derleme ve araştırma çalışmalarımın sonucu olarak, “Balıklaya ve Çevresindeki Âşıklar-Şairler” adlı çalışmayı gerçekleştirdim. Bundan dolayı bu bölgeden biraz olsun ayrıntılı söz edeceğim.
Ballıkaya’da Küçük Abidin, Mustafa Kocaman, Yusuf Başaran, İmam Şahin, Mustafa Başaran, Hüseyin Başaran gibi âşıklar, şairler bulunur. Âşık Yusuf Başaran’ın etkisiyle yetişenlerden Muharrem Yazıcıoğlu, Mustafa Başaran, Hacı Şahin, Kamber Bayram, Murtaza Takmaz; Hüseyin Başaran, Necdet Başaran, Nurullah Erol, Yusuf Başaran gibi adarlı örnek verebiliriz. Ruhi su, “Semahlar “uzunçalarınızdaki yapıtlardan yarısını (6 adet) Yusuf Başaran ve Mustafa Başaran’dan derlemiştir.
Başkavak’ta Mesdan Ali, Vahap Alkan, Murtaza Takmaz (ve çocukları), Behlül Alkan, Aytekin Takmaz, Yusuf Takmaz adlarını örnek verebiliriz.
Çanakpınar’da Vahap Karadağ, Ali Karabulut…
İğdir’de Mulla Mustafa, İsmail Efendi, Dodoğ Hasan, Hacı Şahin, Kazım Tatar, Adil Tatar, Oğuz Tatar, Kubilay Tatar; Arif Şahin, Hıdır Şahin, Ali Şahin, Süleyman Şahin…
Hasançelebi ve Çevresi: Molla Bektaş, Esiri, Sadık Baba, Noksani, Kemal Keskin, Ali Aslan, İbrahim Emici Murtaza Şirin, Ahmet Şahin, Murtaza Aksüt, Yusuf Kenan Gözcü, İbrahim Saltan, Kenan Şahbudak, Muhittin Kurt, Ünsal Doğan…
Güzelyurt: Nebi, Pervane, Safine, Âşık Bekir, Veli Yurtseven, Yılmaz Özer, Metin Özer, Bahri Çavuşoğlu, Cumali Deveci, Hamit Çavuş…
Diğer Yöreler: Ağılbaşı: Şairler Meluli, Muharrem Akıncı… Kurşunlu: Sanatçılar Selahattin Alpay, Özlem Özdemir…
Bağlama Yapımcıları: Yusuf Başaran, Mehmet Ali Alpay, Hasan Doğan, Adil Tatar, Ünal Doğan, Ali Alpay, Hıdır Özcan…
Davul-Zurnacılar: Davulcular: Süleyman Çetin, İbrahim Aslan, Cemal Ercan… Zurnacılar: İbrahim Koç, Turan Ercan, Cemal Ercan, Murat Keklik…
Programa katılanlar kendilerini tanıttılar, Hekimhan türküleri hakkında görüşlerini dile getirdiler.
Metin Özer: Kendi şiirlerini okudu.
Bahri Çavuşoğlu: Kendi şiirlerini okudu.
Özlem Özdemir: Çalışmalarından söz etti, türküler çalıp söyledi.
Serkan Kılıç: Bağlaması ile Özlem Özdemir’e eşlik etti.
Levent Çoban: “Hekimhan Türküleri Üzerine Bir Değerlendirme” (bitirme tezi) çalışmasından söz etti. Özellikle müziksel yapı üzerinde durdu.
Program sırasında Güzelyurt Kültür Festivali ile ilgili bilgilendirme çalışmaları yapıldı. Süleyman Özerol’un kapanış konuşması ile program sona erdi.
Bu programdan sonra şimdiye dek yaşamöykülerini derlediğim Hekimhanlı sanatçıları bulundukları yöreler itibariyle düzenleme çalışmaları yaptım. Hekimhan kaymakamlığınca istendiğinde yaşamöykülerini gönderdim, derlemeleri de sürdürüyorum.
Levent Çoban bölüm birincisi ve fakülte ikincisi olarak okulunu bitirdi. 2011 yılında Bitlis’in Güroymak ilçesine atandı. Tez çalışmasını kitap olarak hazırlamayı önerdim.” Zaten çoğunu sizden aldım, olur” dedi ve tez örneğini alarak Hekimhan Kaymakamı Nurettin Dayan ile görüşmeye gittik. Kitap olarak çalışmak istediğimizi bildirdik, o da daha kapsamlı çalışarak hazırlamamızı istedi ve yayınlanmasına katkı sunmaya söz verdi.
Çalışmamızı sürdürdük ve 2012 yılında Levent askere gitti. Hekimhan Kaymakamı Mesut Çoban’a Babamın Şiirleri ve Hüseyin Şahin ile birlikte hazırladığımız Arguvan Türküleri kitabımızı armağan ederken Hekimhan Müzik Kültürü çalışmamızdan da söz ettim, yardımcı olacaklarını belirtti.
Çalışmamız halen sürmekte olup yakın zamanda bazı alan araştırmaları ve kaymak taramaları ile tamamlanacağını umuyorum.
30 Ekim 2013
Yorumlar
Yorum Gönder