Güşü'nün Ağıtı

GÜŞÜ'NÜN AĞITI

Süleyman ÖZEROL

1983 yılında Malatya’dan yüklü olarak gelen traktör Hekimhan’ın Haydaroğlu köyünün içinden geçen derede devrilir. Yükün üzerinde birkaç kişi de vardır. Bunlardan Ballıkaya köyünden Çelebi Fırat ile İğdir köyünden Güşü Çavuş (O da aslen Ballıkayalıdır, oraya gelin gitmiştir) yaşamlarını yitirirler.

Traktördeki ağır yükün etkisi ile yaşamını yitiren Güşü Çavuş’un Yazıhanlı eniştesi Niyazi Demirtaş bir ağıt-şiir yazar. İğdir köyünden Bayram Demirhan ile Ali Özcan da bestelerler.

Sabahtan kalktım da sızılar dağlar
O gelin başına karalar bağlar
Herkes sevdiğini pınarda eğler
Pınara da benim yarım pınara

Yaylasına vardım yepelek bitmiş
Kuyusuna vardım yosunlar tutmuş
Benim yarım yaylasını terk etmiş
Pınara da benim yarım pınara

Koyun geldi ber yerine dayandı
Benim anam al kanlara boyandı
Benim anam gelir diye güvendi
Pınara da benim yarım pınara

Şiirde daha çok yayla ve yaylacılıktan söz edilmesi, Güşü’nün yaylacı bir kadın oluşundan kaynaklanmaktadır. Bağlantılarda; "Pınara da benim anam pınara" da denilmektedir.
Ağıt, Hasan Durak tarafından ritmi daha hızlı bir biçimde kasete okunmuştur. Özgün ezgi ile okunsaydı kalıcı bir özellik taşıyabilirdi. Diğer yandan söz ve müzik sahipleri de yapıtlarına sahip çıkmadılar ve önemsemediler. Oysa bu güzel ezgi iyi bir biçimde değerlendirilebilirdi.


NOTLAR: 
Beş yıl içinde ağıt ile ilgilenenler oldu. Cengiz Fidan bir albüme okumak istedi. Adil Ercan ve Hüseyin Demirtaş not yazdılar. Adil Ercan öyküyü kendi kaleminden anlattı.

13 Ağustos 1990, Bayram DEMİRHAN: 
Malatya'da derlendi. 6 Haziran 2011 Pazar, 17:36 · tarihinde Süleyman Özerol  Facebook Sayfasına eklendi. Yakın zamanda İğdir köyünden Mustafa Özcan yapıtın sözlerinin kendisine ait olduğunu, yayınlanan kitabında da yer aldığını belirtti. Ancak kitap elimize ulaşmadığından dolayı  kaynak olarak gösteremedik.

28.02.2016 17:38, Adil ERCAN: 
Bir ileti aldım, şöyle diyordu: "Sayın Süleyman hocam Beni iğdir köyünden Adil Ercan, o türkü söz ve müziği bana aittir 1983'de besteledim, 1987'de Hasan Durak'a verdim. Gerçeği bu hocam... Saygılar..."

4 Mart 2016, Hüseyin DEMİRTAŞ:  
Rahmetli Güşü benim anneannem, 1983 yılındaki kazada vefat etti ben 10 yaşlarındaydım. Türkü babama aittir Niyazi Demirtaş ( Yazıhanlı Niyazi Dede) bir çok türküsü vardı maalesef kayboldu. Babam 82 yaşında demans hastası. Adil'i de tanırım teyzemin kayın biraderi olur 1983 de 18-20 yaşlarında olması lazım. Okuma yazması yok. Çok tanınan biridir özellikle eskiler sesini ve türkülerini bilir. Kasetler bozulmuş. Gelirseniz sizinle tanışmak isterim. Türkü için değil Yöre kültürüne verdiğiniz hizmetler ve çalışmalarınızı takdir ediyorum. Hekimhan tarım ilçe müdürlüğünde ziraat mühendisiyim Yazıhan da Demirtaş Zirai İlaç eşimin, yolunuz düşerse mutlaka beklerim. Emeğinize sağlık... Babam o kadar çok şey kaybetti ki bizleri bile tanımıyor bir türkü kaybetse ne olacak... Bir kasetin kayıp olduğunu biliyorum ki muhtemelen bu türkü de onun içinde..

13 Kasım 2016, Adil ERCAN: 
Türkünün öyküsünü şöyle anlattı.
Traktörümüz vardı, bir gün yüklü olarak Malatya’dan köye gelirken Haydaroğlu köyü önünde bulunan derede yolun bozuk, yokuş ve yağış tan dolayı kaygan olması nedeniyle devrilmişti. Yükün üzerindeki Mezirme köyünden bizim köye gelin gelmiş olan Güşü Çavuş ile yine Mezirmeli olan Çelebi Fırat bu kazada yaşamlarını yitirdiler.
Güşü’nün kızı ağabeyimin eşidir, dolayısıyla akrabalık bağımız vardır ve annem onun yaylacılığını iyi bilirdi. Yaylaya göçtüğümüzde kendi kendine Güşü’nün yaylacılığını dile getiren ağıt dörtlüklerini mırıldanırdı. Annemin söylediklerini ve müziğini düzenli bir biçime getirerek çalıp söyledim. 1986-1987 kış döneminde İstanbul’a gelen Hasan Durak’a verdim, o da kasete okudu. Ancak hem sözlerini hem de müziğini değiştirmişti. Daha sonra çeşitli kişiler de okudular…
Ağıtın aslı şöyledir.

Sabahtan kalktım ki sızılar dağlar
O gelin başını ne güzel bağlar
Herkes sevdiğini pınarda eğler
Aney aney aney dağlar duman oy-Halim yaman oy

Yaylasına vardım yepelek bitmiş
Sulağına vardım yosunlar tutmuş
Sarı gelin obasını terk etmiş
Aney aney aney dağlar duman oy-Halim yaman oy

Obasına vardım koyun meleşir
Koyun gelir ber yerine yanaşır
Adil’in derdinden kimseler bilmez
Aney aney aney dağlar duman oy-Halim yaman oy

Yorumlar

Popüler Yayınlar