Ahmet Tevfik Arayıcı

AHMET TEVFİK ARAYICI

Süleyman ÖZEROL

Yaşamöyküsü

Ahmet Tevfik Arayıcı, Malatya’nın Hekimhan ilçesine bağlı Basak köyünde doğdu. Yörede “Bıdöğ” takma adıyla tanınmaktadır. Köyünde çiftçilik yaparken bir yandan da duvar ustalığı yaptı. Ünlü bir duvar ustası olarak çevrede hemen her köyde bina yapmıştır. Taş duvar ustası olarak aynı zamanda mezar yapımcılığı da vardır. Bağlama çalması, şiir yazması, beste yapması ise diğer özelliklerindendir. Bestelerinden bazıları çevrede çalınıp söylenmekte, bazı şiirleri www.basakli.de internet sitesinde yayınlanmıştır.

Doksanlı yıllarda aramızdan ayrılan Ahmet Tevfik Arayıcı’nın Hasançelebi’den Zile’ye yolculuğunu anlatan Zile Türküsü ile Turnalar, Çek Kara Tren ve askerlik türküleri ünlü bestelerindendir. *

Şiirlerinden Örnekler

Kasım Çınar tarafından Kasım-Aralık 2005 tarihlerinde www.basaklı.de sitesine gönderilen şiirlerdeki hatalar İsmail aracı ile görüşülerek düzeltildi ve düzene konuldu. Düzenlemede, kaynak olması bakımından sitede yayınlanan tarihler temel alındı. Son bölümde şiirlerle ilgili olarak yeğeni İsmail Arayıcı’nın iki mektubu eklendi.

Acele Mektup

Koçasar dağını duman mı tuttu

Attığım mektuplar boşa mı gitti

Mektup göndermeye paran mı bitti

Kesmeyin mektubum gelsin acele

Yılbaşı izini çıkmıyor bize

Elim yetmez mektup atayım size

Malatya vilayet Hekimhan kaza

Kesmeyin mektubum gelsin acele

Askerin çarşıya gitmesi yasak

Toplanın sılaya bir mektup yazak

İlçe Hasançelebi köyümüz Basak

Kesmeyin mektubum salın acele

Elli dokuz yılı geldim askere

Allah sağlık verse alsam teskere

Dostlarım okuyan beni hoş göre

Kesmeyin mektubumu gelsin acele

Annem mektubuma müjde veriyor

Yüksecik dağların karı eriyor

Bağlamam direkte melül kalıyor

Kesmeyin mektubum gelsin acele

Ahmet Tevfik söyler bu sözü tamam

Solumda defterim sağımda kalem

Ben de teskereyi aldığım zaman

Göndermen mektubu ilazım değil 1

Askere Geliş Destanı

Tepliyi alınca bir haftam kaldı

Demek ki askerlik bize de geldi

Validem geride çok melül oldu

Allah ısmarladık ben gider oldum

Erkenden kalkıp da elveda ettim

Elbisem soyunup sandığa attım

Cümle Komsulardan bir niyet tuttum

Yönümü dönderip ben gider oldum

Gece saat beşte bindim Tirene

Kardeş selam söyle Köydekilere

Kara tiren nice yollar dolana

Sülüsümü alıp ben gider oldum

Validem elini öpüp ayrıldım

Coşkun sular gibi akıp devrildim

Bir vefasız yar sözüne bağlandım

İkrarını alıp ben gider oldum

Hekimhan'dan kesik köprü yolları

Kimse bilmez basa gelen halleri

Sarsap deresinin açmaz gülleri

Yazıhan’a doğru ben gider oldum

Saat yedi oldu geldim Dileğe

Nazım geçmez oldu zalim feleğe

Yolumuz uğradı Tohma durağa

Doğru Malatya'ya ben gider oldum

Ceyhan’dan köprüler geliyor bilin

İncirliğe geldim bağlandı yolum

Büyük Adana'da sormazlar hallim

Dağları asarak ben gider oldum

Narlı istasyonu gayetten güzel

Fevzi Paşa’ya geldim okunur gazel

Askerler dolanıp inzibat gezer

Ordan da öteye ben gider oldum

Balabanda yedik ekmeği aşı

Asker olanların yirmidir yaşı

Gelen istasyonun adı Yarbaşı

Osmaniye’ye doğru ben gider oldum 2

Turnalar

Turnanın havada uçuşu hoştur

Enme turnam yere yağmurdur, yaştır

Her nereye gitsen emeğin boştur

Antalya’dan sökün edin turnalar

Antalya’dan kalkıp havali ucun

Yüksek dağlarını selamet geçin

Isparta’ya inip soğuk su için

Eğridir gölüne konun turnalar

Eğridir gölünde sakin eğlenme

Mesken tutup buralara bağlanma

Sende benim gibi aska dağlanma

Ordan da Burdur’a geçin turnalar

Burdur’dan görünür Aydın’ın eli

Denizliden geçer İzmir’in yolu

Da ima yeşildir turnanın teli

Muğla Manisa’yı geçin turnalar

Bursa Balıkesir hem de Bolu’yu

Gezer Trakya’yı Anadolu’yu

Şaşırmazlar çarşambayı, salıyı

Sakarya’dan bir su için turnalar

İstanbul ilinden geçin İzmit’e

Sakin da gitmeyin denizden öte

Samsundan Sinop’tan doğru Kelkit’e

Orada istirahat edin turnalar

Kelkit’ten kalkıp ta havalı uçun

Erzurum yaylasını selamet geçin

Yüksek Ağrı Dağının başından geçin

Sakin yabancıya geçmen turnalar

Dönün Kars elinden geriye dönün

Öğrenin havası nasıl oranın

Dermanı yok yürekteki yaranın

Van Gölünden bir su için turnalar

Turnam ne gezersin Muş’u Bitlis’i

Gezmekle geçirdin bu sene kışı

Elazığ’a konup geçirin yazı

Doğru Malatya’ya geçin turnalar

Malatya’nın Beydağına konarsın

İçip içip soğuk sudan kanarsın

Bu memleket nere diye sorarsın

Ordan bana haber verin turnalar

Malatya’dan kalkın gece yarısı

Açtı mola bizim elin çalısı  

Naki Ulusoy’dur Tokat valisi

Onu da ziyaret edin turalar

Kayseri’de karamanda Konya’da

Konacak yer yok mu bütün dünyada

Kimseye sırrını söyleme yâda

O koca Sivas’a konun turnalar

Yeter turnam yeter fazla gezmeyin

İnip inip ask deryasın yüzmeyin

Sakın ola bir anda yoldan azmayın

Hekimhan dağına konun turnalar

Hekimhan dağları soğuk suludur

Dört kenarı köyler ile doludur

Oradan gecen yol sıla yoludur

Basak köyünü de görün turnalar

İşte oradadır benim vatanim

Altı aydır hasta oldum yatarım

Bir senedir hiç gelmiyor mektubum

Anneme çok selam söylen turnalar

Acep annem sağ mı kardeşler nerde

Turnam sen düşürdün beni bu derde

Benden selam söylen vatana yâre

Sevdiğimden haber verin turnalar

Ahmet Tevfık der ki bu da zamanı

Acep bizim daglar simdi duman mı

Telli turnam bizim ele konar mi

Belki o da vatanını arzular 3

Ömür Çiçeği

İlkbahar ayında acarsın dağda

Ömrümü tük ettin ömür çiçeği

Nolur bu sene de aç bizim elde

Nazlı yâre benzer ömür çiçeği

Taze kuzu otlar senin başını

Durduramaz gözlerinin yasini

Üç günlük ay sandım yârin kaşını

Parılayıp gezer ömür çiçeği

Sümbüle nergise benzemez rengi

Arasan bulunmaz menendi dengi

Navruzdan çiğdemden kıymetli kendi

Nede güzel kokar ömür çiçeği

Gülün ömrü azdır onun yanında

Sanki elma vardır al yanağında

Sıcağa dayanmaz temmuz gününde

Hemen rengi solar ömür çiçeği

Bu ömür çiçeği benziyor yâre

Ölmeden yüzünü görsem bir kere

Yalvarırım gelmez bir tenha yere

Benden kaçar gider ömür çiçeği

Ahmet Tevfik yeter düşme peşine

Can dayanmaz gözlerimin yaşına

Hayranım o yârin karakaşına

Ağlayıp geziyor ömür çiçeği 4

Düşünce

Beni bu hallere düşüren kimdir

Büktün kametimi benim düşünce

Benzini sarartıp solduran kimdir

Benim hep aklimi aldın düşünce

Sararıp solmuşum sanki bir gazel

Bulunmaz dünyada yar gibi güzel

Bütün dertlerini durmadan yazar

Yıktı viran etti beni düşünce

Seher zamanında esiyor yeller

Durup da ağlasam bana ne derler

Sazlar düzen tutmaz bozulmuş teller

Benim ile gezer zalim düşünce

Düşüne düşüne cıktım bir dağa

Seyrettim etrafı hem sola sağa

Simdi yaz gelmiştir bizim Basağa

Hasretin bağrımı yakar düşünce

Ahmet Tevfik derki nedir bu elem

Bir haber gelmiyor bulunmaz gelen

Versinler yârimi istemem kalan

Düseni doğrultmaz zalim düşünce 5

Yaylalar

Cıktım yücesine seyran eyledim

Kokar burcu burcu gülü yaylalar

Firgatinla oturup da ağladım

Akıyor gözümün seli yaylalar

Kara çadır dört yanını bürümüş

Duydum yârim göç eyleyip yürümüş

Yeni duydum bu ayrılık zorumuş

Ne kadar çetindir yolun yaylalar

Yükseğinde ala para karin var

Engininde benim nazlı yârim var

Artik o yaylada benim neyim var

Solsun yeşil ile alın yaylalar

Bir mektup geldi yaz bahar olmuş

Yaralı gözlerin yas ile dolmuş

Bende bilmiyorum yol nerde kalmış

Çok uzak çekiyor yolu yaylalar

Soğuktur suları her dem içilmez

Solmuştur bahçenin gülü açılmaz

Ne kadar kötü olsa yardan geçilmez

Tatlı tatlı kokar gülü yaylalar

Ne güzel otlu yemyeşil yolu

Yolun kenarında güzeller dolu

Giyinmiş yeşili çıkarmış alı

Bağı burcu burcu sümbül yaylalar

Bu yıl bu askerlik ne çok uzandı

Dağlar türlü çiçek ile bezendi

Geçmiyor günlerim yollar uzandı

Çok ta sarpa düşer yolu yaylalar

Ne soğuktur suyu güzel havası

Serindir yükseği sıcak ovası

Oturmuş keyif eder beyi ağası

Sözlü sohbetlidir dili yaylalar

Gün gelir çimeni kuruyup gider

Yâri asker olan durmaz ah eder

Sabahleyin erken honcular gider

Ne de kalabalık yolu yaylalar

Gece kalmış geçirmişim cağımı

Felek viran etti gonca bağımı

Masken ettim Isparta’nın dağını

Daha çok mu çeker yolu yaylalar

Destan yazma ile yayla görülmez

Güzelin üstüne güzel sevilmez

Ne kadar çok yazsam derdim dağılmaz

Artik yaklaşıyor olun yaylalar

Ahmet Tevfık durmaz güzel översin

Sen kendi halince güzel seversin

Ağlatma bizleri sende askersin

Yar burdan geçti mi acep yaylalar 6

Öksedım Yâre

On bir ay oluyor ayrı düseli

Kınamayın beni öksedim yâre

Ciğerlerim ask sözüyle pişeli

Kınamayın beni öksedim yâre

Firkatimden dağlar taslar iniler

Derdim artar dağlar taslar iniler

Benim gönlüm sevdiğimi arzular

Kınamayın beni öksedim yâre

Acep kısmetimde yok mu yar benim

Gece gündüz isim gücüm zor benim

Geceler rüyama girer yar benim

Kınamayın beni öksedim yare

Bir fidan yetirdim beş aylık oldu

Bende bilmiyorum yar nerde kaldı

Görmedim yüzünü eller mi aldı

Kınamayın beni öksedim yare

Verin kıratımı biner gezerim

Dağlar kardır kıstır belki azarım

Başıma geleni böyle yazarım

Kınamayın beni öksedim yare

Ahmet Tevfık yazar böyle şeyleri

Ağlamaktan kan yas dolu gözleri

Mevla’m kavuştursun gayri bizleri

Kınamayın beni öksedim yâre 7

İSMAİL ARAYICI’NIN A. TEVFİK ARAYICI İLE İLGİLİ OLARAK WWW.BASAKLİ.DE SİTESİNE GÖNDERDİĞİ MEKTUPLAR

Sevgili Ali Abi,

Bidöğ'ün, yani amcamın vaktiyle yazmış ve birçoğunu da bestelemiş olduğu eserleri burada bizlerle paylaştığın için çok teşekkür ediyorum. Yıllardır ben amcamın sende olduğunu söylediğin defteri arıyordum. Kıymetini bilen birinde yani sende olduğuna ve kaybolmadığına çok sevindim. Bu defteri aramamın nedeni ise o eserleri bir araya toplamak ve kitap haline getirerek gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamaktı. Çünkü sahip olduğumuzu bu tür değerleri bulup ortaya çıkartmak bizim temel görevlerimizdendir. Hatta Gazi abimin de bahsettiği gibi halk ozanı Ali Güç (Âşık Veysel'in talebesi) amcamın Zile Türküsü adlı parçasını da kasetinde okuyacak. Eğer amcamın sende olan eserlerini, bunun dışında bildiğin başka eserleri de varsa sana zahmet toparlayıp bana ulaştırırsan sevinirim. Ayrıca buradan tüm Basaklılara sesleniyorum. Yazılı olmayıp ta Bidöğ’e ait olan türküler varsa bana iletsinler. İnanın çok güzel bir kitap ortaya çıkacak.

Tabi birde olayın yasal bir boyutu var. Telif hakları yasası gereğince bir kişiye ait eserlerin yayınlanıp çoğaltılabilmesi için kişi sağ ise kendisinde ölü ise varislerinden izin alınması gerekmektedir. Ben olayın bu kısmını hallederim.

Buradan çok sevdiğim ve çok değer verdiğim amcama Allahtan rahmet diliyorum.

Sevgi ve selamlar. 1

* * *

Sevgili Ali Merhaba;

Evet, haklısın senin de soyadın tutuyor, sen de burada doğal olarak hakkını istersin. Şaka bir yana da eğer bunu gerçekleştirebilirsem -ki bunu yapmayı çok arzuluyorum- masrafları çıktıktan sonra geliri ailesine ve köyün bazı hizmetlerine kullanılacaktır. Kim bilir belki de bu eserler ünlü sanatçılar tarafından seslendirilir ve bestelenirse büyük paralarda kazanılabilir. Bu yolda çalışma yapan insanlar desteklenir. Ancak bunları konuşmak için henüz erken onu zaman belirleyecek.

Şunu net bir şekilde söyleyebilirim. Bilgiler elime ulaştıktan en geç bir ay içinde ben o kitabı piyasaya çıkartırım. Hem de bir yayınevinin adıyla.

Sevgi ve selamlar. 2

---

* 21 Şubat 2007 günü Ankara’da İsmail Arayıcı’dan derlenmiştir.

1 Kasım Çınar tarafından 20.11.2005 tarihinde www.basakli.de sitesine gönderilmiştir. Şiirin altında, “18. Ekim 1960 Salı günü” tarihi vardır.

2 Kasım Çınar tarafından 23.11.2005 tarihinde www.basakli.de sitesine gönderilmiştir. Şiirin altında “25.11.1960” tarihi yazılıdır. Mahlas kullanılmamıştır.

3 Kasım Çınar tarafından 23.11.2005 tarihinde www.basakli.de sitesine gönderilmiştir. Şiirin altında, “17.10.1960 pazar günü saat 8.00´de” notu vardır.

4 Kasım Çınar tarafından 24 11 2005 tarihinde www.basakli.de sitesine gönderilmiştir. Şiirin altında “18. Ekim.1960 Salı günü” notu vardır.

5 Kasım Çınar tarafından 24 11 2005 tarihinde www.basakli.de sitesine gönderilmiştir.  Şiirin altında, “18.10.1960 gecesi saat 2 - 4 Arası” notu vardır.

6Kasım Çınar tarafından 3 Aralık 2005 tarihinde www.basakli.de sitesine gönderilmiştir.  Şiirin altında, ”19.Ekim 1960 Bugün kar yağdı” notu vardır.

7 Kasım Çınar tarafından 4 Aralık 2005 tarihinde www.basakli.de sitesine gönderilmiştir.

1 İsmail ARAYICI, 25 Kasım 2005, Ankara

2 İsmail ARAYICI, 25 Kasım 2005, Ankara